NUPek orofaringeko disfagia dutenentzat plater osasungarriak diseinatzen eta prestatzen dihardu
Proiektua CNTArekin lankidetzan ari da garatzen, eta solido eta likidoak irensteko zailtasunak dituztenei egokitutako elikagaien eskaintza handitu nahi du
Orofaringeko disfagia irensteko nahasmendu bat da, elikagai solido eta likidoak hartzea zailtzen duena itotzea eta asfixia eragiteraino. Oso gutxi diagnostikatzen bada ere, uste da espainiar estatuan bi milioi lagun inguruk dutela. Bereziki adinekoei edo istripu kardiobaskular eta gaixotasun neurodegeneratibo jakin batzuk dituztenei eragiten die, hala nola iktusa, garun-paralisia, alzheimerra, parkinsona edo alboko esklerosi amiotrofikoa. Nahasmendu horrek jasaten dutenen nutrizio-egoerari ez ezik haien bizi-kalitateari ere eragiten dio, haien integrazio soziala zailtzen baitu. Pertsona horien dieta segurua eta eraginkorra izateko, prestatutako elikagai eta plateren testura egokitu behar da. Hori dela eta, Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) ISFOOD Institutuko[1] eta Elikagaien Teknologiako eta Segurtasuneko Espainiako Zentroko (CNTA)[2] ikertzaileek lankidetzan dihardute plater berriak diseinatzen eta garatzen, testura aldatua izateaz gain nutritiboak izan daitezen.
ADItechek koordinatu (I+G+b-SINAIko Nafarroako Sistemako eragilea) EHCALIDO proiektua, eta Nafarroako Gobernuak finantzatzen du. Pertsona horien beharretara egokitutako plateren eskaintza mugatua handitzen saiatzen da proiektua. Proiektu hori bi arlotan zentratzen da: testurizatutako elikagaien egokitasuna ebaluatzeko tresna analitiko objektiboak identifikatzea eta zuntz dietetiko asko duten elikagai-formulazio berriak garatzea. NUPek ospitale- eta egoitza-kolektiboetan erabiltzeko produktuen elaborazioa ikertzen du. CNTAk, berriz, eskala industrialean prestatutako plateren ekoizpenaren bideragarritasuna baloratzen du, bai eta haiek bizitza baliagarrian biltegiratzean duten egonkortasuna ere.
Logopeden lan garrantzitsua
Ekimen honen diziplina anitzeko lanketari dagokionez, María Teresa Murillo Arbizu ikertzaileak, NUPen proiektu honen buru denak, irensteko zailtasunak dituzten pazienteei laguntzen dieten logopeden esperientzia profesionala nabarmentzen du. “Haien esperientzia erabakigarria da pertsona horien elikadura-beharrak ulertzeko”, azpimarratu du.
Gainera, ikertzaileak nabarmendu du enpresei jende horrentzat elikagai egokiagoak diseinatzea erraztuko dieten tresna objektiboak garatzearen garrantzia. Alde horretatik, lantaldeak zenbat teknika Instrumental erabiltzen ditu merkatuan eskuragarri dauden ehundik gora elikagairen propietate fisikokimikoak aztertzeko, hala nola hala nola ur gelifikatuak, pureak, jogurtak eta edariak, zeinak kontsumi baititzakete orofaringeko disfagia dutenek, edo kontsumitzaile-talde horrentzat ohikoak ez diren produktuak, patata-tortilla birrinduaren tortilla kasu. Ikerketaren etapa horretan, elikagaien industriarentzat interesgarriak izan daitezkeen teknika analitikoak estandarizatzen dira. Datuen zientziako tresnen bidez ari dira integratzen eta aztertzen jasotako informazioa.
Elikagaien industriako azpiproduktuen aprobetxamendua
Proiektuak orobat aztergai du zuntz dietetiko ugariko elikagaien prestakuntza, elikagaien industriako azpiproduktuetatik abiatuta, hala nola orburua, bi helbururekin. “Batetik, disfagia orofaringeoa duten pertsonen heste-mugikortasuna hobetzea, eta, bestetik, tokiko industriaren jasangarritasunari laguntzea”, azaldu du ikertzaileak. Horretarako, azpiproduktua zuntz dietetiko ugari duen osagai prozesatu bihurtzen da, eta garatutako formulazioetan txertatzen da, elikagaien nutrizio-adierazpenei buruzko Europako erregelamenduarekin bat etor daitezen, zehazki, “zuntz dietetikoaren iturria” eta “zuntz dietetikoaren eduki handia” aipamenekin bat etor daitezen.
Honako hauek osatzen dute NUPeko ikerketa-taldea: María José Beriáin Apesteguía, Francisco C. Ibáñez Moya, Kizkitza Insausti Barrenetxea, Débora Villaño Valencia y Arantza García Amézqueta, eta aipatu María Teresa Murillo Arbizu.
Argazkia: ezkerretik eskuinera, Débora Villaño Valencia, María Teresa Murillo Arbizu eta Kizkitza Insausti Barrenechea, laborategian.
[1] https://www.unavarra.es/eu/sites/research-institutes/isfood.html