By Ines Arrue
Bikoizketarekin eta azpidatziekin lotutako aferak enegarrenez egin zuen eztanda urte hasieran. Bieuse Bikoiztaile Euskaldunen Elkarteko kideen erabakia izan zen eztabaidaren jatorria: urtarrila amaieran planto egin eta Eusko Jaurlaritzaren Zinema Euskaraz programarako zein EiTBrentzako bikoizteari uko egin zioten lan bolumena handitu eta baldintzak hobetu arte.
Erabakiaren berri eman, eta berehala heldu ziren kargu hartzeak: Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak ardura EITBrena dela dio, haiek direlako bikoiztaileen zerbitzuak kontratatzen dituztenak baina Bieusek laguntza eskatu dio Bingen Zupiriak gidatutako departamentuari. Bitartean, isilik da Euskal Telebista.
Berehala gurera gonbidatu genituen Aintzane Gamiz eta Aintzane Crujeiras BIEUSEKO kideeak, eta bizi duten egoera zehatza azaldu, eta konponbidea bilatzeko egin dituzten urratsak jakinarazi zizkiguten: “Guk lana galdu dugu. Ez dugu lanik, eta hori da panorama. Baina esperantza dugu egunen batean aukera izango dugula akordio bat sinatzeko, lanean ari diren eta lanean ez gaudenon egoera hobetzeko, eta lan baldintza duinak izateko”.
Gaian kokatzeko, hainbat datu esanguratsu ekarri zituen gurera Maialen Goñi kide eta kazetariak:
-
70 bat bikoiztaile profesional geratzen dira egun EAEn, eta erdiak, gutxi gorabehera, antolatu eta Bieuse elkartea sortzea erabaki zuen duela urtebete.
-
Izan ere, 2012az geroztik %37 inguru jaitsi diete soldata.
-
Horrez gain, urtean bikoiztutako ordu kopurua 1.000tik 100era, gutxi gorabehera, igaro da azken hamar urteetan.
-
Ordu horien %20 (gehienez) Zinema Euskaraz programari eskaintzen zioten plantoa hasi aurretik, urtean hamabi film bikoizteko, eta gainerakoa EITBrentzat egiten zuten.
-
Egun enpresa bakarra arduratzen da euskarazko bikoizketaz, Mixer, eta EITBrentzat dihardu modu esklusiboan.
Hilabeteak igaro dira, eta egoerak erabat blokeatuta jarraitzen du. Negoziazio-mahaia osatzeko lanek luze diraute, eta bikoiztaileek mutu diraute. Abuztuan ohar bat kaleratu zuten Playmobil: The movie (Lino DiSalvo, 2019) filma bikoiztu izanaren arrazoiak azaltzeko: nazioarteko ekoiztetxe eta banatzaile erraldoiek gutxieneko baldintzak betetzen dituzten bikoizketa estudioekin soilik egiten dute lan, eta filma euskaraz pantailaratzeko modu bakarra, haiekin egitea zen. Argi utzi zuten, dena den, horrek ez zuela urte hasieran hartutako konpromisoa bertan behera uzten. Gehiago dena, urrian Eusko Legebiltzarrean izan ziren, EAEko zein beste hainbat herrialdetako bikoizketa datuak erakusten eta egoeraren konponbidea galdatzen. Baina haien hitzetan, instituzioek ez dute aurrerapausorik egiteko interesik.
Denek ez, ordea. Bikoiztaile Euskaldunen Elkarteak (BIEUSE) eta Euskaltzaindiak lankidetza-hitzarmena sinatu zuren maiatzean. Euskararen eta euskal kulturaren sorkuntzarako, garapenerako eta zabalkunderako proposatzen diren egitasmoen inguruan gauzatzeko asmoz eta, bereziki, bikoiztaile euskaldunek egiten duten lana ikusarazteko ekintzetan.
Bost urteko hitzarmena da, momentuz, adostu dutena, baina bi aldeen adierazpen eta poztasunetik uler zitekeen etorkizunean ere erakunde bien arteko lana bultzatzeko ahalegina egingo dutela: “Guretzat garrantzi handiko hitzarmena da hau”, aipatu zuen Iñaki Beraetxe BIEUSEko lehendakariak, “Euskaltzaindiak gure asmoekin eta helburuekin bat egiteak hauspoa ematen digulako gure eskubideak aldarrikatzeko eta euskal bikoizketa bultzatzeko eta sustatzeko”.
Erabakiak erabaki eta ardurak ardura, gure pantailetan euskaraz ikusi ditzakegun bakarrak haurrentzako sortutako edukiak direla, eta helduontzako sortzen dituzten pertsonaiek erderaz (izan gaztelaniaz, frantsesez… baina ez euskaraz) besterik egiten ez dutela da errealitatea. Eta ez da kasualitatea.
https://www.zinea.eus/2019/12/31/2019konagusiak-bikoiztaileak-mutu/