Mende honetan, 2006. urtean, Iruñeko Udalak bidaia instituzional bat antolatu zuen Yamaguchi hirira joateko. Dagoeneko, behin baino gehiagotan esana gelditu den bezala, Nafarroako hiriburua aspalditik dago senidetuta Japoniako hiri horrekin. Hori dela eta, Iruñean parke ospetsu bat ere badago izen hori daukana. Gainera, aldi hartan, 500. urteurrena zen Frantzisko Xabierkoa jaio zela, eta, horregatik, antolatu zuten bidaia berezi hura.
Yolanda Barcina alkate andrea, kasu hartan ez zen joan, ordurako, behin edo gehiagotan egona baitzen Japoniako hiri ezagun hartan. Gure kasuan, hau da, Aralar alderdiaren kasuan, printzipioz behintzat, Jabier Eskubi Larratzek joan beharko zukeen, bera baitzen gure bozeramailea, baina bere sendagile lana tartean zegoela eta, niri proposatu zidan joateko bere partez, nahi baldin banuen. Nik erantzun nion, udalak konfiantzazko laguntzaile bat eramatea onartzen baldin bazidan, animatuko nintzela joatera, eta, halaxe gertatu zen, udalak ontzat eman zuen nire eskaria eta Yamaguchira joan egin nintzen, baina ez lehenago momentu gorabeheratxo batzuk izan gabe Barcina andrearekin. Izan ere, bai baitakit alkate andrea saiatu zela Jabier Eskubi konbentzitzen, ni desanima nintzan Japoniara joatera, ez dakit zehazki zergatik: Barcinak konplikazio gutxiago eduki zezan agian… Ez dut inoiz arrazoia jakin, baina halaxe gertatu zela, bai, hori oso ongi dakit, Jabier Eskubi eledunak berak niri zuzenean kontatu baitzidan.
Baina alkate andreak ez zuen amorerik eman, eta, zuzen-zuzenean ere saiatu zen ni desanimatzen eta etsi nezan. Behin batean, zera esan zidan udaletxeko pasabide erdian: <Begira, Xanti, joaten bahaiz Yamaguchira, gero, han, Japonian, oztopo arkitektonikoak eta abar topatzen eta pairatzen baldin badituk, niri ez kexarik egin, e! Nik garaiz ohartarazi haut eta ez diat arazo gehiagorik nahi!>. Nire erantzuna hauxe izan zen: <Kontxo, kontxo, Yolanda, hau ere ba al dugu, ba? Nik dakidala behinik behin, Japonia Nafarroa baino askoz ere aurreratuagoa zagon ibil erraztasunaren kontuetan, beraz, ez dinat uste oztopo arkitektoniko handirik topatuko dudanik han!>.
Izan ere, Bigarren Mundu Gerra zela eta, Japoniako hiri batzuetan, Hiroshiman, kasu baterako, bonba atomikoak botatzearekin batera, hildako asko eta asko sortzeaz gain, elbarridun kopuru izugarriak ere utzi zituzten lehergailu hilgarri haiek, eta, huraxe izan omen zen arrazoia, Japonian, oztopo arkitektoniko eta sentsorialen gaietan, Euskal Herrian baino dezente aurreratuagoak egon zitezen. Esate baterako, hemen ez bezala, han, leku askotan, bai kaleetan eta baita eraikin publikoetako barrukoetan ere, itsuentzat, adibidez, hiru lerro paraleloko bidexkak egoten ziren lurrean, pertsona itsuak hobeki orienta zitezen ibiltzerakoan, oinetakoekin zapalduta. Esan beharra dago, hiru marra paralelo haiek, erliebedunak zirela, eta, era hartan, ikusi ezin zuten pertsonak, gidatu egiten zituztela semaforoetara, markesinetara, eraikin publikoetako atarietara, erakusmahaietara, igogailuetara, komunetara eta abar, eta abarrera. Garai hartarako, Japonian, zebrabide guztietan beheraguneak eginak zeuden; komunak, Nafarroakoak baino hamaika aldiz modernoagoak eta aurreratuagoak ziren; espaloi batzuk, kalearen altuera berean zeuden, eta, horrela, ez zegoen beheragune egin beharrik. Biak banatzeko, hau da, espaloiak eta errepideak bereizteko, barrak, loreontziak, zuhaitzak eta abar zeuzkaten jarrita.
Bueno, ba, hau guztia azaldu ondoren, eta, Barcinak niri egindako gogo kentze saiakera orori uko eginez, Japoniara joateko eguna iritsi zenean, ni ere bidaia hartan joan nintzen Ekialdeko Asiako uharte estatu hartaraino.
Bizpahiru egun Osaka hirian eta bere inguruetan eman ondoren, egun batean, shinkansen izeneko abiadura handiko tren batean sartuta, Yamaguchi aldera iritsi ginen. Behin Yamaguchin ginela, lehenengo goizean, hiri hartako udalbatzak harrera ofiziala egin zigun udaletxean. Hasiera batean, eraikinaren aretorik nagusienak erakutsi zizkiguten, eta, haien artean, baita osoko bilkuretakoa ere. Geroxeago, behin ibilbide osoa egin ondoren, eta, eraikin hartako gela jakin batean, denak elkartuta ginenean, hango udaleko zinegotzi batek zera galdetu zidan:
-Aizu, Xanti, eta hemengo egoera pixka bat ikusi ondoren, nola baloratzen duzu gure hiria, alegia, oztopo arkitektoniko eta sentsorialen arabera, zer iruditzen zaizu, Yamaguchi Iruñea baino aurreratuagoa dagoela ala ez? Hobeki ikusten duzu ala okerrago?
Nik, jakina, inondik inora ere ez nuen espero halako galderarik; are gehiago, ordura arte, ni isil-isilik eta oso era zuhur batean egon nintzen, txintik ere atera gabe, baina galdera hura jaso ondoren, noski, erantzun beste erremediorik ez nuen izan. Beraz, pixka bat pentsatu eta hausnartu ondoren, nire ustearen arabera, egia zena erantzun nion, alegia, oro har, Yamaguchi Iruñea baino hobeki zegoela oztopo arkitektoniko eta sentsorialei zegokienez, gorago azaldu ditudan arrazoiengatik: zebra bideen beheraguneak, espaloiak, hiru lerro paraleloak erliebean, komun sofistikatuak, soilik oinezkoentzako egindako kaleak eta abar.
Baina, bilera hura bukatutakoan eta nire erantzuna entzun bezain laster, ondoan neukan Juan Luis Sanchez de Muniain Iruñeko alkateordeak, eta, kalitate horretan joan zenak, gainera, niri berehalaxe kargu hartu eta zera esan zidan oso haserre eta ozpinduta:
-Egia esateko, Xanti, hik beti aukera eta abagune guztiak aprobetxatu behar izaten dituk Iruñeko udalburuak leku txarrean uzteko!; ohitura makur hori daukak! Gutxienez, disimulatu eta arindu ahal huen pixka bat gure egoera, ez al da hala?, baina hik ez daukak batere konponbiderik, argi zegok!
-Baina nik zer egin dut, ba, egia osoa esan baino? -erantzun nion serio eta irmotasunez.
Baina, ez, alkateorde hura ez nuen inondik inora ere konbentzitu. Antza denez, haren arabera, lehenago esan beharko nukeen, pentsatzen eta ikusten ez nuena, nabarmena eta gordina zen egia hura baino.