Lorea Soberanas (Erizaintza), Eva Díaz de Cerio (Psikologia) eta Natalia Francés (Fisioterapia) izan dira NUPeko osasun zientzietako gradu amaierako lanik hoberenei emandako sarien irabazleak

Erizaintzako kudeaketan genero ekitaterik eza, organoak emateak dolu prozesuan duen eragina eta haurren garuneko paralisian goiko gorputz adarren errehabilitazioa dira hiru gai sarituak

 

Lorea Soberanas Izco (Erizaintza), Eva Díaz de Cerio Fernández (Psikologia) eta Natalia Francés Ortigosa (Fisioterapia) izan dira Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) Osasun Zientzien Fakultateko gradu amaierako lanik hoberenei emandako sarien irabazleak. Hurrenez hurren Marta Ferraz Torres, María Soria Oliver eta Ana Insausti Serrano irakasleek zuzendu dituzte lanak.

Lorea Soberanasen lanak erizaintzako goi kudeaketan genero ekitaterik eza lantzen du; Eva Diaz de Cerioren lanak organoak emateko prozesuak senitartekoen doluan duen eragina du ardatz; eta, azkenik, Natalia Francésen lanak errealitate birtualaren aplikazioa aztertzen du garun paralisia duten haurren errehabilitazioan.

Saridunez gain, Erizaintzako Graduan, Anne Zhu Arlegui Ibáñezek irabazi zuen bigarren saria “De la adversidad al cáncer. ¿Se asocia el maltrato infantil al cáncer en la edad adulta?” lanari esker (Iñigo Les Nujandak zuzendua); eta hirugarren saria, berriz, Miren Paternain Irisarrik eskuratu zuen “Hospitales magnéticos: análisis integral de su efecto en la calidad del cuidado y la experiencia del personal de enfermería” lanari esker (Amaia Melero Lacasiak zuzendua). Andrea Cózar Ramírezek eta Esther Padrón Castrok ere aurkeztu zituzten lanak.

Bestalde, Psikologiako Graduan, Maddalen Oteiza Ollok eskuratu zuen bigarren saria “Análisis de los modelos neurocognitivos sobre la acción de los psicodélicos clásicos: una revisión sistematizada de estudios de neuroimagen” lanari esker (Óscar Tejido Hermidak zuzendua); eta Elena Esteban Rezustak eskuratu zuen hirugarren saria “Efectividad, seguridad y aceptabilidad de las intervenciones psicoterapéuticas mediante chatbots” lanari esker (Mark Beyebach-ek zuzendua). Irati Pérez Seminariok eta Ángela Villagrasa Cortések ere aurkeztu zituzten lanak.

Erizaintzako eta Psikologiako lan hoberenen sari banaketa Osasun Zientzien Fakultateko ekitaldi aretoan egin zen, eta Almudena Sánchez Villegas dekanoa izan zen ekitaldiaren burua. “Ética de la investigación: la integridad de los científicos en profesiones relacionadas con la salud”, ponentzia gonbidatua eman zuen Javier Blázquez Ruiz katedradunak. Bestalde, Fisioterapiako Graduko lan hoberenaren sari banaketa Tuterako Campusean egin zen, han ematen baita aipatutako titulazioa.

 

Saritutako lanei buruzko xehetasunak

Lorea Soberanasen lanak azaltzen duenez, erizaintzako lan indarraren % 80, gutxi gorabehera, emakumeetatik dator, baina azken horiek zuzendaritza karguen % 25 baino ez dute. Datu baseetatik lortutako hainbat azterlan aztertu ondoren ondorioztatu denez, “zuzendaritza postuetan emakume erizainen falta betikotu egiten da, sustraitutako estereotipoen, genero joeren eta zaintza emakumeekin lotzen duten kultura sinesmenen ondorioz. Antolamendu-egitura hierarkikoek eta kulturalek emakumeen autoritatea eta parte-hartzea mugatzen dute ”. Bestalde, “ordaindu gabeko zaintza eskaerek eta lan gainkargak eragin negatiboa dute erizainengan, eta laguntza faltak eta genero joerek, berriz, haien aurrerapen profesionala eta, ondorioz, zuzendaritza postuak lortzea oztopatzen dute”, adierazi du egileak.

Bestalde, Eva Díaz Cerioren lanak aztergai du organoak heriotzaren ondoren ematea, eta hori “banaezina da gizabanako baten galeratik eta maite dituen pertsonen dolutik”, adierazi du. “Organoak emateari buruzko ikerketak aurrera egin badu ere, oraindik ere senideen ongizate psikologikoan duen eragina hobeto ulertu beharra dago”, ziurtatu du. Horretarako, organoak ematearen eta senitartekoen doluaren arteko harremanari buruz azken urteetan argitaratutako bibliografia berrikusi du egileak. Bere analisiaren arabera, honako hauek dira senitartekoen esperientziari eragiten dioten galerarekin eta organoak emateko prozesuarekin lotutako faktoreak: aurretik zeuden ezaugarriak, heriotzaren inguruabarrak, heriotzaren ulermena bera, osasuneko profesionalekin elkarreraginak eta erabakiak hartzea, bai eta organoak ematearen kalte eta onuren pertzepzioa ere. “Berrikusitako azterlan gehienek erakusten dute onurak daudela organoak ematea onartzen duten senitartekoentzat”, adierazi du egileak. Emaitzetan oinarrituta, inplikazio klinikoak eta etorkizuneko orientazioak proposatzen dira.

Natalia Francesen lanak, bestalde, errealitate birtualeko terapiaren erabilera, terapia murriztailea eta garezurrean zeharreko estimulazio magnetikoa aztertzen ditu, haurren garuneko paralisi espastiko aldebakarrekoa duten haurren goiko gorputz-adarraren errehabilitazioan. Saridunak azaldu duenez, haurren garuneko paralisia haurtzaroko desgaitasun ohikoena da. Garuneko lesio ez progresibo bat da, nagusitasun motorrekoa. Goiko gorputz-adarren alterazioa da eragin ohikoenetako bat, eta bizitzako hainbat alderdi mugatzen ditu, hala nola  eguneroko bizitzako jarduerak egitea eta gizartearen parte hartzea. Paziente horien haurren errehabilitazioari aplikatutako teknologia berriak agertu izanak benetako iraultza ekarri du, eta, ondorioz, profil ludikoa hartu du, eta, beraz, atxikimendua handitu. Badira beste terapia batzuk ere, hala nola terapia murriztailea edo garezurrean zeharreko estimulazio magnetikoa, zeinek emaitza onak izan baitituzte, eta horien konbinazioa apustu terapeutiko onuragarria izan liteke funtzio motor lodian, kontrol motorrean, mugimenduaren kalitatean eta espastizitatean. “Errealitate birtuala duen terapiaren alderdi ludikoak interesa eta tratamenduarekiko atxikidura areagotzen ditu, eta ikaskuntza motor hori eta neuroplastikotasun kortikala bultzatzen ditu”, esan du amaitzeko.

 

1. argazkia: Erizaintzako Graduko finalistak eta irabazleak, epaimahaikide, irakasle eta agintari akademikoekin batera.
2. argazkia: Psikologiako Graduko finalistak eta irabazleak, epaimahaikide, irakasle eta agintari akademikoekin batera.
3. argazkia: Fisioterapiako lan hoberenaren saria irabazi duena, aurten egindako promozioaren graduazio ekitaldian saria jasotzen.