François-Xavier Michel, Francisque-Michel deitua, Frantziako Lyon hirian sortu zen 1809ko otsailaren 18an. Aita André Michel negozio-gizona zuen eta alemaniar jatorriko Marie Gerber ama. Bere hezkuntza bukatu orduko Parisera joan zen bizitzera. Gazte-gaztetik dohain berezia erakutsi…

Antzinateko euskaldunen mundu-ikuskera biziki lotua zegoen izadiaren irakurketarekin, hau da, natura, mundua, giza-ibilera… interpretatzeko eta ulertzeko berezko gogoeta eta filosofiarekin. Euskaldunak bere burua izadiaren baitan kokatzen zuen. Izadia ez zen berea, gizakia ez zen izadiaren…

Inexa Gaxen 1566an sortu zen Baxenabarreko Bastida herrian, Gaxen auzategian, hain zuzen, eta hortik datorkio deitura. Ttipi-ttipitatik belarren indarrak eta ahalmenak ikasten ahalegindu zen. Hori ez zen haren familiaren gustukoa izan, eta hamalau urte zituelarik,…

1.- Sinesmen zaharrei buruzko hainbat gogoeta.- Denok dakigun bezala, mundu bakarra dago izaki guztiontzat, baina nahiz eta mundu bakarra izan, herri eta kultura bakoitzak adierazpen ezberdina egiten du. Bizitzaren liburuan irakurtzean egiten diren irakurketa edota…

Euskal marinelak sona handikoak izan ditugu beti, balea eta bakailao arrantzan aritu ziren luzaz, Islandiako eta Ternuako itsaso hormatuetan ibili ziren oso aspalditik eta beharra zutenean, sareak eta arpoiak utzi, eta ezpataz eta zizpoletaz armaturik,…

Gauza jakina da euskal inote edo inautea zahar-zaharra dela, aurre-historiatik datorkigun erritual zaharra, hain zuzen. Neguko solstiziotik udaberriko ekinoziora doan denboraldi hotz, luze eta hitsa, negu osoa hartzen duen aldia. Neguan, gizaki zaharra ama-lurraren leize-zuloetan…

Gure irainetan sexua ainitzetzan azaltzen da, batzuetan sexuaren aipamen hutsa egiteko, bestetan sexuarekin loturiko gorputz atal bat erabiltzen du zakarkeria edota ergelkeria adierazteko. Frangotan animaliekin nahasirik erabiltzen dugu, astoarekin eta zerriarekin, gehienbat. Zenbait lan tresna…

Gure arbaso zaharrek, laborantzatik bizi zirenez gero, gogoeta sakona egin zuten urteaz, urtaroez, egunaren eta gauaren aldizkatzeaz, biziaren gurpilaz, eguzkiak urtean zehar egiten duen ibilbideaz, ilargiaren aldiez, egutegiaz, emankortasunaz, jainko eta jainkosa zaharrez… Eta horrela…

Herri guztiek beren animalia totemikoak izan dituzte, eta euskaldunon artean hartza izan da mende luzeetan mirespen eta begirunea jaso dituena. Gure arbasoen gogoan hartza zen biziaren ametsa, etengabeko gurpil ibiltaria hobekien islatzen zituena. Neguan lotan…