Gauza jakina da atsotitza gizakia bezain zaharra dela, edota beste modu batez erranik, hitza bezain zaharra. Kultura guztietan, mintzaira guztietan agertzen zaizkigu halako erran zaharrak, jakituriaz beteriko mezu —ainitzetan errimatua— duten errefrauak. Euskaraz ere, horrelakoen…

Nafarroa Garaiko Baztanen, Basaburuan, Imozen, Larraunen, Burundan eta Arakil aldean bazen urte berriaren etorrerarekin loturiko errito bat, urtero errepikatzen zena. Gaur, tamalez, badirudi bakarrik Burundako Urdiain herrian egiten dela. Pena da, errito hau baita euskaldunok…

Neguko solstizioa edo neguburua hurbil daukagu. Eguzki zaharra akiturik eta indargabeturik dago, laster, 25ean, eguzki berria sortuko da, Eguberri izeneko jai solstizialaren tenorea izanen da. Bezperan, hau da, 24ko gauean, Olentzero Euskal Herriko herri guztietan…

Antzinatean, Europa osoan naturaren zikloekin loturiko sinesmen animistak zabalduta zeudenean, jai erritual ainitz egiten zituzten solstizio eta ekinozioetan, edota ilargiaren aldien ardatz ziren egunetan. Ilargi beteko gauetan ere horrelakoak egiten zituzten. Laborantzak indar handia hartu…

Martin Irigoien Dodegaraik XIX. mendean euskaldun ainitzek egiten zuten bidaiari ekin zion eta Lapurdiko Sara herritik Argentinara joan zen bizimodu hobe baten bila. Pobrea zen eta analfabetoa baina dirua egin zuen merkataritzako produktuen garraiorako antolatu…

Irailaren 16an eta 17an, Etxalarrek Karmen pastoralaren bi saioak jokatu zituzten. Ni larunbatekoan ez nintzen egon, baina entzun dudanez arrakasta handiaz jokatu zuten. Jendetza handiak Etxalarko karrikak, plazak eta ostatuak bete izan zituen egun osoz,…

Kabalkadak, toberak, zintzarrotsak, karrikaldiak, ikusgarriak… Iparralde osoan zehar zabaltzen ari dira. Berpizte baten seinale. Euskaldunok euskaldun izaten jarraitu nahi dugu, eta horretarako euskara eta euskal kultura ezinbestekoak zaizkigu. Horixe da berpizte honen arrazoia, arrazoi guztiz…

Urruña luzaz lozorroan izan bada ere, azken hamarkadetan urrats handiak egin ditu euskaltasuna pizturik iraunarazteko. Erdal haizeen eta boterearen aurka borrokatuz gauza ainitz egin dute. Euskal kultura zabaltzeko Berttoli eta Hazia elkarteak sortu, politika mailan…

Joan edo Joanikot Arberoako baxenafarra zen, Nafarroako Erresumako militarra, kapitain graduaziokoa, eta politikoki beaumondarren bandoan kokaturik zena. Oztako Maiarekin ezkondua zen eta Zangozako merindadeko Tebas herrian bizi ziren. XVI. mendea arras nahasia izan zen Nafarroako…

Donibane edo San Joan ekainaren 24an ospatzen da, udako solztiziotik (ekainaren 21ean, normalean) gertu. San Joan bezperako gauean erritual franko ospatzen ditugu Euskal Herrian. Etxeetako ate eta leihoetan lizar edo elorri-zuri adaxka ezartzen da, eguzki…