Joseba Aurkenerena Barandiaran

MASKARADA ETA INAUTEARI BURUZKO GOGOETA

Abenduaren 25ean hil zen urte zaharreko eguzkia eta hil orduko, eguzki berria sortu zen, Eguberri zen, hau da, eguzki berriaren eguna. Orduz geroztik, bere bidetik barna abiatu da, apal, indarrik gabe, baina beti aitzina urte…


DANIELA ALBIZU, LAPURDIKO EUSKAL ERROAK

Norbaitek erran zuen behin, gure artean badirela behin borrokatu direnak; horiek garrantzi handikoak dira. Badira beste batzuk denboraldi luze batez borrokan aritu direnak eta horiek oraindik garrantzitsuagoak dira; baina izan badira, bizitza osoa borrokari eman…


JOANES URTUBIA LAPURTARRA ETA ALBANIAREN KONKISTA

Gure historian badira oraino erdi ezezagunak zaizkigun gertaerak eta pertsonaiak. Alde batetik gure historiografia duela oso gutxi arte arrotzen eskuetatik idatzita zegoelako, eta bestaldetik ere, euskaldunok aski alferrak izan garelako mendeetan barne gertatu zaizkigunak jasotzeko…


URTEAREN GURPILA EUSKAL GOGOAN

Aro zaharretan gure arbasoek urtea bi zatitan banatu zuten: uda eta negua. Hainbat ikerlariren ustez, lehenak badu zer ikusirik urarekin eta bigarrena Paleolito Aroan gurtzen zuten Egu izeneko jainkoarekin. Mari lurraren pertsonifikazioa den bezala, Egu…


OLENTZERO EUSKAL IRUDITERIAN

Gure arbaso zaharren mundu ikuskeran urtea bitan banatzen zuten, alde batetik uda eta bestaldetik negua. Urtea, bere izenak esaten digun bezala, (ur + te) ur edo eurien kopura eta maiztasuna banatzeko denboraldi luze eta errepikakorra…


ZIZKOITZ LEPOKO HARRIAK

1991ko azaroaren 3an Pantxoa Saint-Esteben zizelkariak Maurice Abeberri (1926-1988) zenaren omenez landu “Harri iratzartuak” obra estreinatu zen Zizkoitz lepoan, Larrunen. Hori dela eta, hogeita hamar urte berantago, omenaldi bat egin zitzaion Pantxoa Saint-Estebeni aipatu leku magikoan,…


XARETAKO PASTORALA

Izurritearen ondorengo lehen urte hauetan era guztietako bestak eta ikusgarriak berpizten eta sendotzen ari direla dirudi, eta iduriz, pastoralarekin ere gauza bera gertatzen ari zaigu. Aurten bi pastoral ederrez gozatzeko parada izan dugu, lehena Zuberoan,…


ORTZAIZEKO KABALKADA

Konfinamenduaren eta koronabirusaren urte gogorren ondoren, normaltasun batera hurbiltzen ari garela dirudi. Herritarrok horrela sentitzen dugu, bederen, eta besta, kultur eta kirol arloko ekitaldi guzti-guztiak jendez mukuru izan dira Euskal Herriko luze-zabalean. Jendeak aitzineko bi…


UDAZKENEKO EKINOZIOAN SUGAAR ZERUAN NAGUSI

Garai zaharretako euskaldunek solstizioak eta ekinozioak baliatu zituzten urtearen banaketa egiteko. Horrela egin zuten Europa zaharreko herri naturista eta animista guztiek. Kristauek, erromatar inperioaren laguntzaz hasieran, eta Erdi Aroko gizarte feudalaren egituren bidez ondoren, heien…


CHRISTINE DE PIZANEN OLERKIAK AUXTIN ZAMORAK EUSKARATURIK

Koronabirus izurriteak izua, beldurra, heriotza eta konfinamendua ekarri bazituen ere, era guztietako artista eta idazleren bultzagilea ere izan zela onartu beharra dago. Konfinamendua luze-luzea egin zitzaigun denoi, batez ere, tunel ilunaren irteerarik ez zelako inondik…