Joseba Aurkenerena Barandiaran

ANIMALIAK EUSKAL IRAINETAN

Animaliak beti izan dira euskal iruditeriaren iturri, eta heien itxuran, izakeran eta ezaugarrietan oinarriturik, hamaika irain sortu dugu. Urdea, zakurra, zerria, astoa, sugea, txoria, apoa, putrea, otsoa… dira gehienbat erabiltzen ditugunak, baina katua, ahuntza, zizarea,…


UR GOIENA UR BARRENA, ABENDUKO AZKEN GAU LUZEAN

Ur goiena, ur barrena Urte Berri egun ona. Gure baratzean belar onarekin, hark botatzen du usai ona, goian-goian ilargia, erdi-erdian krabelina, Arantzazu, zer dakarzu?     Ur goiena, ur barrena Urte Berri egun ona. Erdi-erdian…


NEGUBURU, EGUBERRI ETA OLENTZERO

Aro zaharretan gure arbasoek urtea bi zatitan banatu zuten: uda eta negua. Hainbat ikerlariren ustez, lehenak badu zer ikusirik urarekin eta bigarrena Paleolito Aroan gurtzen zuten Egu izeneko jainkoarekin. Mari lurraren pertsonifikazioa den bezala, Egu…


PIERRE DUBEDAT, BAIONAKO KORTSARIO AUSARTA

Gauza jakina da Bizkaiko, Gipuzkoako eta Lapurdiko kostaldean itsasgintza izan dela luzaz jarduera nagusia. Bertako semeak arrantzaleak ziren, urrunera bakailaoaren eta balearen gibeletik joaten zirenak, eta baita piratak eta kortsarioak ere, gure itsasoetan barna zebiltzan…


GAU BELTZA

Antzinatean, Europa osoan naturaren zikloekin loturiko sinesmen animistak zabalduta zeudenean, jai erritual ainitz egiten zituzten solstizio eta ekinozioetan, edota ilargiaren aldien ardatz ziren egunetan. Ilargi beteko gauetan ere horrelakoak egiten zituzten. Laborantzak indar handia hartu…


BARANDIARAN, ATAUN ETA EUSKALDUNEN MUNDU MAGIKOA

Ama, Maritxu Barandiaran Etxeberria, ataundarra nuen. Haren aita, Matias Barandiaran Begiristain, San Gregorio auzategiko Soazabal (Sorozabal) baserriko semea zen eta haren ama, Anttoni Etxeberria Urbiztondo, San Martingo Azarola baserrikoa. 1936ko gerrak eraman zituen Donostiara, eta…


BARKOXTARREN MASKARADA EDERRA

Maskarada beti lotua izan da inauteriarekin, hau da, udaberria iragartzen duten neguko jaiekin. Hori dela eta, normalean, abenduko bestak pasatu bezain laster, lehen maskaradak ikus genitzakeen eta horrela asteburu ia gehienetan, hurrengo hiruzpalau hilabeteetan. Dena…


ABDELKADER PASTORALA

2019an, Pagola herriak jokatu zuen Frantxoa Casetek idatziriko Domingo Garat pastoral eder eta gogoangarria. Ainitz ikasi eta gozatu genuen uztailaren 28an edo agorrilaren 4an Pagola herrira hurbildu ginenok. Bi emanaldietan harmailak jendez mukuru izan ziren,…


IGUZKI-ALDE, EUSKAL IZAERA ALDARRI DONIBANE LOHIZUNEN

Nork ez du Donibane Lohizunen eta auzo herrietan Koldo Cabos ezagutzen? Hogeita hamar urtez arrantzale izana, euskararen eta euskal kulturaren aldeko suharra, nortasun alai eta lagunkoia duen gizona. Tamalez, ez zaigu horren ezaguna Koldok eta…


HATSAREN POESIAREN EGUNA

1999an, lehen aldiz, Auxtin Zamora olerkari senpertarrak goxoki bultzaturiko hainbat olerkariren lanak biltzen zituen Hatsaren Poesia. Olerki bilduma izeneko liburu ederra plazaratu zuen. Osora hogeita hemezortzi olerkarik hartu zuten parte: Eneritz Abruza, Jakes Ahamendaburu, Henriette…